GIDA ZEHİRLENMELERİ NASIL OLUR VE NASIL ÖNLENEBİLİR?

Gıda zehirlenmesi, zararlı bakteri, virüs ve parazitlerle kontamine olmuş gıdaları tükettiğimizde meydana gelir. Bu, aşağıdaki durumlarda olabilir:

• Gıdalar yeterince pişirilmez veya tekrar tekrar ısıtılırsa.
• Ellerini yıkamamış veya kendini hasta hisseden biri tarafından hazırlanırsa.
• Yiyecek doğru/uygun sıcaklıkta saklanmazsa…
• “Son Tüketim” tarihinden sonra tüketilirse.
• Hayvanlar veya böcekler gıdalarla temas ederse.

Unutmayın, herhangi bir gıda, güvenilir şekilde hazırlanmazsa gıda zehirlenmesine neden olabilir!

Gıdaları hazırlarken temel hijyen kurallarına uymak çok önemlidir. Ayrıca yumurta ve etin güvenle tüketilmesi için yeterince pişirilmesi gerekir.

Çiğ gıdalardan pişmiş veya tüketime hazır gıdalara bulaşan mikroorganizmalar, gıda zehirlenmelerinin en yaygın nedenlerinden biridir.

Salmonella nedir?

Salmonella, insanlarda salmonelloz adı verilen bir hastalığa neden olabilen bir bakteri türüdür. Salmonellozis, dünyada en fazla rapor edilen gıda kaynaklı hastalıklardan biridir.

Gıdalarda Salmonella, genellikle yumurtalarda ve tavuk, hindiden elde edilen çiğ etlerde bulunur. Kontamine gıdalar yoluyla insanlara bulaşabilir.

Belirtiler ve riskler

İnsanlarda salmonellozun en yaygın belirtileri; ateş, ishal ve karın kramplarıdır. Salmonella kan dolaşımını enfekte ederse, hayati tehdit yaratabilir.

Bunu nasıl önleyebiliriz?

Salmonella doğru pişirme ile öldürülür ancak pişmiş gıdaların uygun olmayan koşullarda hazırlanması ve/veya çiğ ürünlerle temas etmesi yoluyla yine de kontaminasyon meydana gelebilir.

Kendinizi güvende tutmak için şunları uygulayın:

• Bakterileri yok etmek için kırmızı ve beyaz eti, yumurtayı iyice pişirin.
• Çapraz kontaminasyonu önlemek için çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutun.
• Her gıda türü için temiz gereçler, kesme tahtaları ve yüzeyler kullanın.
• Gıdaları hazırlamadan önce ve hazırlama sırasında ellerinizi iyice yıkayın.
• Kolay bozulabilen gıdaları, bakteri üremesini yavaşlatmak veya durdurmak için 5°C'nin altında buzdolabında saklayın.

Bu gibi basit mutfak alışkanlıkları, salmonelloz riskini önemli ölçüde azaltabilir.

Listeria nedir?

Listeriyoz, çevrede gelişen ve hatta buzdolabı gibi soğuk ortamlarda bile çoğalabilen dirençli bir bakteri olan Listeria monocytogenes'in neden olduğu ciddi bir gıda kaynaklı hastalıktır.

Listeria hem çiğ hem de pişmiş gıdaları; özellikle füme balıkları, yumuşak peynirleri, şarküteri etleri ve hazır yemekler gibi yüksek oranda işlenmiş gıdaları kontamine edebilir.

Nadiren de olsa, listeriyoz yüksek hastaneye yatış ve ölüm oranlarına sahip ciddi bir hastalıktır; özellikle hamile kadınlar, yeni doğanlar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler gibi hassas grupları etkiler.

Belirtiler ve riskler

Listeriyoz belirtileri, bulantı, kusma ve ishal gibi hafif grip benzeri semptomlardan menenjit gibi ciddi komplikasyonlara kadar çeşitlilik gösterir.
Listeria'ya karşı korunmak için gıdalar etkili soğutulmalı, güvenilir hazırlanmalı ve hazırlanan gıdalar da hızlı tüketilmelidir.

Bunu nasıl önleyebiliriz?

Listeria, doğru pişirmeyle (65°C'nin üzerindeki sıcaklıklarda) hayatta kalmaz ancak pişirdikten sonra depolama veya hazırlama sırasında gıdaları yeniden kontamine edebilir.

Riskinizi azaltmak için:

• Buzdolabınızı 5°C'nin altında tutarak bakteri gelişimini sınırlayın veya durdurun.
• Hazırlama ve depolama sırasında çiğ, pişmiş ve tüketime hazır gıdaları ayrı saklayın.
• Farklı gıda türleri için temiz, özel gereçler kullanın.
• Gıdaları hazırlamadan önce ve hazırlama sırasında ellerinizi iyice yıkayın.
• Tüketime hazır gıdaları hemen tüketin ve kolay bozulabilen gıdaları “son tüketim tarihi”nden sonra tüketmekten kaçının.

Sonuç

Gıdaları iyi pişirmek, el hijyenine dikkat etmek, çapraz bulaşmayı önlemek, buzdolabını doğru sıcaklıkta tutmak ve temiz ekipman kullanmak tüm patojenler için temel korunma yollarıdır.